Şarki Türkistan İslam Cumhuriyeti

İngiliz James CHADWICK nötronu keşfetti.

Diplomatik münasebetlerin kesilme noktasına geldiği bir dönemde, 15 Haziran 1928 tarihinde, Tahran'da imzalanan antlaşma ile 1926'da imzalanan Antlaşma daha etkili hâle getirilmiştir.

Nihayet 23 Ocak 1932'de Tahranda imzalanan iki antlaşma, Türk-İran sınır meselesini de çözüme kavuşturmuştur.

Japonya, Şanghay'ı işgal etti.

İlk Türkçe Kur'an, Hafız Yaşar Okur tarafından Yerebatan Camii'nde 22 Ocak 1932 tarihinde okundu. 29 Ocak 1932 Sultanahmet Camii'nde sekiz hafız, Türkçe Kur'an okudu.

29 Ocak 1932 tarihinde Fatih Camiinde ve Kadir Gecesine rastlayan 3 Şubat 1932 tarihinde Ayasofya'da Türkçe olarak Ezan, Kamet ve Kur'an okunmasının ardından, Ezan ve Kur'an'ın Arapça okunması Diyanet İşleri Başkanlığı'nın 18 Temmuz 1932 tarihli bir genelgesi ile yasaklandı.

1941'de mecliste TCK'nın 526nci maddesine

"Arapça ezan ve kamet okuyanların üç aya kadar hapis veya 10 liradan 200 liraya kadar para cezası verileceği…"
hükmü eklendi.

Sadece Ezan ve Kur'an değil, farz, vacip ve sünnet tüm Namazlar dahilinde ki iftidah tekbiri, diğer tekbirler, sure ve duaların Arapça okunulması da yasaktı. Yasak sadece Arapça içindi. Başka yabancı dillerin kullanılmasında bir kısıtlama yoktu.

Ezan ve Kur'an'ın Arapça okunması yasağına, Demokrat Parti iktira gelmesinden hemen sonra, 16 Haziran 1950 günü yapılan düzenleme ile son verildi.

Halkevleri, halkın eğitimine ve kültürel gelişmesine yardımcı olmak üzere 19 Şubat 1932'de kuruldu.

Cumhuriyet Halk Fırkası, 1931 yılı kogresinde, parti tüzüğünün 72. Maddesinde parti idare heyetlerine Halkevi açma yetkisi verilmiştir. Yani Halkevleri tamamen CHP'nin kontrol ve tasarrufundadır.

İkinci Meşrutiyet döneminde uygulanan Türk Ocakları modelinin deneyimi ve birikiminin bu yeni yapılanmada önemli bir payı bulunmaktadır. Halkevleri, Türk Ocaklarının kapatılmasından yaklaşık 10 ay sonra kurulmuştur.

11 Ağustos 1951 tarihinde Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren 5830 sayılı kanun ile Türkiye genelindeki bütün Halkevleri kapatılarak malları hazineye devredilmiştir.

27 Mayıs 1960'da gerçekleşen askeri darbe sonrasında Halkevleri 21 Nisan 1963 tarihinde bir dernek statüsünde, bağımsız bir demokratik kitle örgütü olarak tekrar kurulmuştur. Bu dönemde bini aşan sayısı ile Halkevleri toplumsal muhalefetin önemli merkezlerinden biri haline gelmiştir.

12 Eylül 1980 tarihinde gerçekleşen askeri darbe ile Halkevleri yeniden kapatılmış, bir kez daha bütün varlıklarına el konulmuştur. 1987 yılında toplam 24 şubede tekrar faaliyete geçmiştir.

Kütahya-Balıkesir hattı işletmeye açıldı.

Türkiye'deki yabancıların kamu işlerinde çalışması yasaklandı.

Birinci Türk Tarih Kurultayı, Mustafa Kemal'in başkanlığında Ankara Halkevi'nde toplandı.

Türkiye ile Fransa arasında Antakya'da askeri antlaşma imzalandı. Antlaşma uyarınca Türk askeri birlikleri 5 Temmuz'da Hatay'a girdi.

1929 dünya krizinin ardından tarım ürünleri fiyatları hızla ve büyük oranda düşünce, Hükümet buğday fiyatlarında mevsimlik dalgalanmaları önlemek amacıyla Ziraat Bankası'na buğday alma görevi verdi.

3 Temmuz 1932 gün ve 2056 sayılı Hükümetçe Ziraat Bankasına Mübayaa Ettirilecek Buğday Hakkında Kanun ile buğday üreticisinin tüccara karşı korunması amaçlandı. Bu Yasa ile getirilen uygulama sonucunda Toprak Mahsulleri Ofisi 24.6.1938 gün ve 3491 sayılı yasayla kuruldu.

Kayseri'de faaliyete geçen fabrika ile birlikte Eskişehir'de de onarım ve montaj işlerini yürütecek bir ünite kurulmasına karar verilerek, 6 Ekim 1926 tarihinde tesis edildi.

Fabrikada 1932 yılında uçak üretimi gerçekleştirildi.

1948 yılında İnönü döneminde kabul edilen antlaşmalarda, Marshall Yardımlarının Türkiye'ye verilmesinin ana şartlarından birisi olarak, ülkenin tüm üretim tesisilerinin. özellikle savunma sistemleri üreten fabrikaların kapatılması da vardı. Bu şartlar gereği tüm uçak fabrikaları kapatılmış, özel şirketler de iflas ettirilmiştir.

9 Temmuz 1932 gün ve 2068 sayılı Yasayla Türkiye İskele ve Limanları Arasında Posta Seferleri Hizmetinin Devlet İdaresine Alınmasına Dair Kanun, limanlar ve iskeleler arasında düzenli posta seferleri Devletin tekeline geçti.

Elinde gemisi olup limanlar ve iskeleler arasında yolcu ve yük taşıyanlar, gemilerini belirli bir fiyat üzerinden Devlete satmaya mecbur tutuldu. Bu koşulu kabul etmeyenler, gemilerini başka ülkelere satma konusunda serbest bırakıldı.

29 Mayıs 1933 gün ve 2239 sayılı Yasayla (Denizyolları İşletme Kanunu) bu düzenleme bir parça yumuşatıldı.

Türkçe'nin incelenmesi, özleştirilmesi, geliştirilmesi amacıyla ve Atatürk'ün teşviki ve himayesiyle, hepsi de milletvekili ve dönemin tanınmış edebiyatçıları olan; Semih Rıfat, Ruşen Eşref (Ünaydın), Celal Sahir (Erozan), Yakup Kadri (Karaosmanoğlu) tarafından 12 Temmuz 1932'de kuruldu.

Türk Dili Tetkik Cemiyeti, 24 Ağustos 1936 tarihinde Türk Dil Kurumu adını almıştır.

Kurumun amacı, Türk dilinin öz güzelliğini ve zenginliğini meydana çıkarmak, onu dünya dilleri arasında, değerine yaraşır yüksekliğe eriştirmektir.

Ezanın Arapça okunması ülke genelinde resmen yasaklandı. Diyanet dairesi, bu yasağı ilgili mercilere duyurdu.

Keriman Halis, Belçika'nın Spa kentinde düzenlenen, orijinal adı "International Pageant of Pulchritude" olan Uluslararası Güzellik ve Zarafet Yarışması'nda, ilk kez jürinin oylama yapmadığı yarışmada Dünya Güzellik Kraliçesi seçildi.
Mustafa Kemal'e çektiği teşekkür telgrafında, "Bu muvaffakiyetim, sizin memleket kadınlığına telkin ettiğiniz fikirlerin eseridir," dedi. Mustafa Kemal Atatürk kendisine Ece soyadını verdi.

Yarışmayı bizzat izleyen Halit Turhan Bey'in hatıralarına göre; juri başkanı oylama yapmaya gerek duymamış ve kürsüye geçerek:
"Sayın jüri üyeleri, bugün Avrupa'nın, Hıristiyanlığın zaferini kutluyoruz. 1400 senedir dünya üzerinde hâkimiyetini sürdüren İslamiyet artık bitmiştir. Onu Avrupa bitirmiştir. Bir zamanlar sokağı bile pencere arkasından seyredebilen Müslüman kadınların temsilcisi Türk güzeli Keriman, mayo ile aramızdadır. Bu kızı, zaferimizin tacı kabul edeceğiz, onu kraliçe seçeceğiz."

O dönem Türkiye tarafından "Türk modernleşmesinin ispatı" olarak sunulan bu hadise, Avrupa tarafından "Osmanlı'yı bu hale getirdik" şeklinde dünyaya takdim edildi. İşte bu sebeple 1933'ten 1951'e kadar Türkiye'de güzellik yarışması yapılmasına müsaade edilmedi. Cumhuriyet gazetesinin ilkini 1929 yılında düzenlediği ve her yıl tekrarladığı güzellik yarışmalarına 1933'te son verildi. 1951 yılına kadar Türkiye'de hiçbir resmi ve gayrıresmi kuruluş tarafından güzellik yarışması düzenlenmedi.

I. Dünya Savaşı'nın ardından İsviçre'de 1919'da "Cemiyet-i Akvam" (Milletler Cemiyeti) adıyla kuruldu. Amacı, ülkeler arasında yaşanabilecek sorunları barışçı yollarla çözmekti. Bir süre çalıştı fakat fazla bir varlık gösteremedi. II. Dünya Savaşı'nın ardından dağıldı.

6 Temmuz 1932'de Cemiyet-i Akvam, Türkiye'yi üyeliğe davet etti ve 9 Temmuz 1932 tarihinde TBMM Türkiye'nin Milletler Cemiyeti'ne giriş davetini onayladı. Onay kararı Cemiyete 12 Ağustos 1943 tarihinde bildirildi.

II. Dünya Savaşı sonrasında, 18 Nisan 1946'da Cenevre'de toplanan konferans, xI. Genel Kurul Toplantısıyla cemiyetin dağılmasına karar verdi.

Dünya Barış Konferansı, Viyana'da toplandı.

Birinci TÜRK DİL KURULTAYI, 26 Eylül 1932 günü, Dolmabahçe Sarayı'nın "Muayede (Bayramlaşma) Salonu"nda toplandı.
Sadece dil bilimcilerin değil; yazarların, şairlerin, öğretmenlerin, gazetecilerin, Türkçeyi en saf, en sade ve katışıksız konuştuğuna inanılan köylülerin, yani tüm Türkçe gönüllülerinin davet edildiği Kurultay'ın açılışına üç bin kişi tanıklık etti.

Düzenlenişiyle, sonuçlarıyla Türk dilinin bayramı niteliğini taşıyan Kurultay'da yaşanan coşkunun gelecek nesillere aktarılması düşüncesiyle Halit Fahri'nin (Ozansoy), 26 Eylül'ün Dil Bayramı olarak kutlanması yönünde verdiği önerge Kurultay üyelerince oy birliği ile kabul edildi.

Avrupa Konseyi de 2001 yılında Türkiye'nin önerisiyle 26 Eylül gününü Avrupa Dil Günü ilan etmiştir. Böylece Dil Bayramımız evrensel boyut da kazandı.

İngilizlerden bağımsızlığını kazanan Irak, Milletler Cemiyeti'ne katıldı.

Samsun-Sivas hattı işletmeye açıldı.

Çin'de Uygurların Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti. Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti, bugünkü Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde kurulmuş cumhuriyet. Doğu Türkistan'ı yöneten Sincan Eyalet hükûmetine karşı Uygurlar başta olmak üzere Müslümanların bağımsız hareketini birleştirerek Tarım Havzası'nın güneybatısında yer alan Kaşgar'da kurulan hükumet.